HI ABUNNAWAS NAHINANG SULTAN SAWAB SAJA SIN TU JINIS ILMU NIYA

HI ABUNNAWAS NAHINANG SULTAN SAWAB SAJA SIN TU JINIS ILMU NIYA

Assalamulamu alaykom Warahmatullahi Ta’ala Wabarakatu!

Bismillahirrahmanirrahim

Tagnaan ha Ngan sin Tuhan Baing Ulongun saltah Baing Kasihun)

Yari in Suysuy dain ha Kamaasan amun suysuy kan ABUNNAWAS atawa bang ha Bahasa Arab in ngan niya amuna hi Abu Nuwas Ibn Hani Al-Hakimi piag anak siya sin 762AD ha Ahvaz, Iran. Ini in suysuy biah sapantun kata kata inday bang bunnal ka unu ka way kiasakupan ta. Dumungug mamassa na saja kita kalu ra awn pangadjian duun halawm makawah ta.

Jari manga gagandilan taymanghud ku Bangsa ku, yari in suysuy dain ha Kamaasmaasan pa.

Hi Abunnawas ini hambuuk sya tao halawm paghulah piyagaaddatan siya sin sibuh niya, Hawaktu sin  kasubol niya  makusog siya magpanun iban magbagay ha mga tao amun awn kapaiddahan maun kanya.

Hambuuk adlaw naglanggal siya iban sin bagay niya laung niya ha bagay niya mabayah aku laung niya agay magguru Ilmu, awnka kaingatan mu Guru amun makahinduh kakuh sin Ilmu pag-iyanun. Laung sin bagay niya, huun laung niya Abu tantu tuud awn sah laung niya ikaw na in lumawag kanya papatahan ta saja kaw bang biyahdiin in dagbus niya. Bang kaw laung niya makalanggal usog taga pungot mahabah in pungot niya amuna sayan in Guru pag-iyanun.

Hawpuun ta hambuuk adlaw namaid siya ha maas  niya manaw manglawag ilmu pa dugaing kawman.Miyanaw na hi Abunnawas pa hambuuk lungan sakali liyanggal niya na tuud in tao usog pungutan, aha magtuy na tuud siya simuuk saltah piyaguah niya na in sen niya 3 pilak, sawab sin waktu pa sin kamaasan natuh yattu in 3 pilak biyah na kaw sin nakaulin ha bihayaun 3,000 pilak. Aha, pagka siya duun na nagmetingmeting iban sin Guru magtuy na siya imiyan magguru aku tuan kaymu ilmu, hindui aku. Laung sin guru tantu tuud hinduun ta kaw ilmu hambuuk sah parayawa in kabaugbug mu sin ilmu ini. 
Bang marayaw in kabaugbug mu tantu lappasan kaw dain ha katan kamudaratan iban balah. In Ilmu hinduh kanya amuna in : 
“SAPADPAD SIN NATUTUG LABI MARAYAW IN BATIH”
, ubus man yaun naghinduh dihilan na hI Abunnawas in guru sen,1 pilak. Kiyakapinan dakuman siya 2 pilak. Sakahabah sin dan biabassa niya in ilmu amun piyaghinduh kanya Sapadpad sin way hinang marayaw sab in awn, laung ta sampay nahapal niya tuud in Ilmu yaun.

Ha tumaka siya nagpanaw nakaabut na siya pa kawman dugaing, ha waktu siya himapit minum tubig ha hambuuk baybay kiakitaan niya in hambuuk usug saltah taga pungot da isab biah sin usog nakauna liyanggal niya, hawpuun ta in siya nagguru nasab ilmu, in Ilmu hinduh kanyacamuna in 
“SAPADPAD SIN WAY HINANG MARAYAW PA ISAB IN AWN”. 

Ubus man naghinduh dihil niya nasab in sen niya 1 pilak. Jari, kiyakapinan dakuman siya 1 pilak. In ilmu kiyapagguruhan niya nahinang na duwa (2)  In tagnah laung niya, SAPADPAD NATUTUG MARAYAW IN BATIH , in hikaruwa “SAPADPAD WAY HINANG MARAYAW IN AWN”. Sambil laung ta in 2 ilmu yaun nahapal niya na iban iyammalan niya na marayaw. Miyanaw nasab siya ubus yattu nakalanggal nasab siya hambuuk maas usog taga pungot daisab sah in pungot niya ini biyah putih na ba luyluy na. Aha nagguru naisab hi agay ta Abunnawas ilmu, in ilmu hinduh kanya ha hikatu ini amuna ini, “ SAPADPAD MAPASUH MARAYAW IN MAHAGGUT”. Laung ta bihayan in ilmu kiyapaghinduh kaniya katuu nahapal niya na saltah iyammalan niya daisab.  

Duun man in siya nagpanawan na saja pasal sin wayna sen niya kiadihil niya katan pa mga guru amun naghinduh kanya sin Ilmu, 

SAPADPAD NATUTUG MARAYAW IN BATIH

SAPADPAD WAY HINANG MARAYAW IN AWN HINANG

SAPADPAD MAPASUH MARAYAW IN MAHAGGUT.

Laung ta  bihan, limugay man 3 adlaw siya ha panawan nakaabut  siya pa 1 hulah amun piagnanakuraan sin 1 Sultan saltah in saraan sin Sultan yaun bang awn masaggaw sin mga tao niya ampa taga dusa jelun iban hipakaun ha has, In sarah niya dih in tao manjari maglunsol dum atawa bang malawm na in dum hawpuun ta bang ha bihayaun in hulah nila awn Curpew niya, In hi Abunnawas iyabutan siya sin curpew sabab in siya wayruun panghati sin sarah ha lawm sin kawman yaun, duun man in siya najail na, saltah in awn daisab sarah sin Sultan siyu siyu in masaggaw majail ampa dih mapatay makaun sin HAS, hipabana niya ha anak niya way pag ungsud. Jari duun man siya halawm jail (halawm sin suy suy kata ini inday bunnal ka bukun ka sabab sin kitah walah ta).

Naabut man in dum aha hi agay ta Abu kiyaruh na, sung man siya matug kiyatumtuman niya in ilmu bakas kiyapaghinduh kanya sin guru, Laung niya sapadpad natutuog marayaw in batih. Aha limingkud na tuud siya magtuy saltah , napaatay niya dsab in hinduh sin guru niya hikaruwa laung niya Sapadpad in way hinang marayaw in awn, magtuy niya kiyawah in lahutlahut diyara niya ampa siya nagbasbas sin unu unu na kahuy kahuy nakapalima niya, jari naabut man in malawm na dum kirakira mga lisag 2 na sin lapit adlw in has biyuklasaan na sin jaga pagka in panghati nila katan sin halwm jail naktutug na. In hi Abunnawas ini wayruun pa siya nakatutug, kiyabahunusan niya man man in has biyah himagunus na saja harap maun kanya tiyanam niya na in lahutlahut niya. Aha, pagsuuk sin has magtuy niya na kiadugsuan sin lahut niya. Sakali mahinaat man ini in halawm hunah hunah sin katan nakasasakup in hi Abunnawas ini miyatay na nakaun sin has, sakali duun man nag ukab na sin lawang jail kiublaan sila sin buhih hi agay ta Abu, in has miamatay na. Paghati man sin nakura sin mga kapulisan sin Sultan, magtuy na san piaybaytaan in Sultan sin naabut na in janji niya bang awn masaggaw majail ha dih mapatay makaun sin Has hipabana niya ha anak niya.

Hawpuun ta nakaratung na maun in Sultan saltah in janji niya iyagad niya katan, in hi Abunnawas piapagtiyaun niya iban sin anak niya hi Putli Maisarah. In pagtiyaun nila kiasakupan iban kiasaksian sin katan mahadjanah halawm kawman sin Sultan iban na sin ha dugaing kasultanan masuuk pa hulah nila. Duun man siasanding bang ha Bahasa sin bihayaun duun na sila ha palaminan saltah in mga tao naglalamilami awnna in nagkukuntaw, nagkakarate nag isparing awnna mga in nagbabakihbakih miamagad ha pukpukan sin agong. Hi Abunnawas ini ha uyuman na saja amura kuman dih siya umulak sin nakaasawa na siya anak Sultan Princess Putli Maisarah, ampa isab in lingkat babae sinputri yaun magsahaya magsilak sin adlaw pulak pulak intan kaw biyah malak, masawa pa dain sin pilak iban kumalah mussah.

Duun man sila nagtitiyaun na awnna mga 5 tahun limabay ha suy suy sin kissah ini. Awn Sultan dain ha dugaing hulah gimiging ha Sultan ugangan hi Abunnawas, Hambuuk adlaw pianaw sila maun sin atu nila biyunuh saltah hawpuun ta in sila diyaug, napatay in ugangan nya ubus in asawa nya nasaggaw. Ha waktu kasaggaw ha asawa niya iyapas niya pa in atu niya sagawah duun man ha gitungan dan imaapas siya natalih nya sin dih niya ra abutan saltah dih sya makaatu sawab mataud in atu niya mga hanggatus tao in siya isa isa niya rakuman, in mga iban niya miyatay na iban in kaibanan miaguy na miyugah. Kiyatumtuman niya na in Ilmu amun last kiyapaghinduh kaniya sin guru Laung niya: “SAPADPAD MAPASUH MARAYAW IN MAHAGGUT”.Nagbalik na siya pa Astanah sin Sultan, amun ugangan niya saltah ngianganan na in astanah yaun Astanah Maisarah, diyanglay ha ngan sin asawa niya Putli Maisarah. Duun man siya nagkukulangkulang namimikilan sin kahalan bang biyahdiin in karaug nya magbalik ha atu niya iban bang biyahdiin in kakawah niya ha asawa niya magbalik. Napaatay niya in magsusuruy-suruy bangbang. Aha natalaih niya in maghinang siya jualan amp niya hisuruy ha ligu dahun niya pa lungan sin atu niya amun nakasaggaw ha asawa niya. Duun man najari na in palanu niya magdagang bang-bang supaya siya makasud pa astanah. Magtuy na siya miadtu pa astanah sin atu niya iban paglutu niya sin ligu taga julan iban pagulak niya HIP HIP HIP JUALAN BIY NA KAMU JUALAN. Kitah sya sin jaga ha lawang sin astanah piyasud sya palawm, saltah nakaundaw in asawa niya, pagkitah man bihan kanya kiakilan sya saltah isaratan niya sin dih pagpahibukun kalu sila kabistuhan, unu pakaw in asawa niya in Kug pagkitah kanya ha uyuman na saja biyah nakaw han, aha nakaundaw na san maun in sultan kitah nya in asawa niya imuuyum maun pa magdaragang jualan, Magtuy na nami in sultan sin jualan dagangan hi Abunnawas. Aha bini niya san katan pialabihan niya pa in bayad kan Abunnawas. Ampa niya hiyagasgasan balik man kaw laung niya mari hai kaw magdaragang jualan bat matagi magkitah ha magdaragang jualan in asawa ku. Duun man limabay na mga pila adlaw in hi Abunnawas ini wayna nakabalik maun pa astanah in bakas asawa niya yaun nagkarukkaan na saja in hinang magtangis na saja sawab sin nagtumtum na siya kan Abunnawas amun bakas bana niya sagawah walah siya nagpabistu mga in magdaragang jualan sin kanu adlaw yaun amuna in bakas bana niya hi Abunnawas. Awnna mga 4 adlaw in nakalabay ampa hi Abunnawas nakabalik maun nagdagang jualan. Pagdatung niya magtuy na siya naglutu sin ligu niya iban pagulak niya “HIP HIP HIP JULAN BIY NA KAMU MAPASUH PA MASARAP IBAN KAHAWA”. Magtuy nasan diyungug sin sultan iban sin asawa niya, imiyan magtuy in sultan ha jaga pasura niyu mari in magdaragang jualan yan sah ayaw kamu magbaytah misan hisyu sin yari in magdaragang jualan halawm.

Duun man hi Abunnawas halawm sin astanah magtuy na siya iyan sin sultan hai kaw magdaragang jualan sud kaw mari pa lawm sah ayaw kaw magpabistu kanila. In asawa ku makug tuud siya magkitah kaymu maglutu sin ligu yan ibn masub siya magatud sin magdagang jualan, bihaun maggantih kita pakayan hubua in pakayan mu ikaw in sulug sin pakayan ku ampakaw sud palawm lingkud kaw duun ha paglilingkuran ku..Duun man hi Abunnawas ini nakasud na iban nakalingkud na kiyakilahan siya sin asawa niya saltah nagkugkuyag tuud sah walah napabistu. Jari in sultan ini yaun ha guwah naguulak ‘HIP HIP HIP JUALAN HIP HIP HIP JUALAN HIP HIP HIP JUALAN ,sagawah wayruun dainu-inu sin asawa niya sawab sin kiakilahan da siya. Gamman in babae iyastulan kanya. Piyatawag na tuud hi Abunnawas in nakurah sin Jaga ha astanah, pagka siya na in nabilang sultan samantarah in sultan bunnal yaun naglulutu sin ligu iban pag ulak niya hi hipHI HIP jualan. Hiyagasgasan na tuud h Abunnawas in jaga. Makahilu laung niya in magdaragang jualan yan, marayaw pa laung niya bunua niyu na bihaun, nah unu pakaw in jaga ini misan unu in daakan sin sultan agarun da, Magtuy nila na liyagut in magdaragang jualan ha way panghati nila sin amuna yaun in sultan. Hawpuun ta in suysuy in sultan miyatay na magtuy na piapakubul ha mga rahyat. In hi Abunnawas amuna in nahinang sultan saltah naasawa niya ra balik in bakas asawa niya.

Ini kissah ini pamimintangan sin sin huling zaman ha pasal pagbaugbug sin ilmu iban pag iman iban kasabal mahugut sambil amun nakara kanya pa darjat sataastaas darjat pagnakura dain ha sawab sin ILMU  iya 3 ilmu kiyapghinduh kanya sin mga guru niya.

Wallahu ahlam.

Magsukol ha pagbaasa niyu.

Syed Ali Al-Jammah
Lupag Sug